Frisse look voor 300 jaar oud schilderij
STEENBERGEN – Een zwerm vogels in de lucht, een vrouw die leunend uit de boerendeur van haar woning met een voorbijganger op straat praat, de contouren van een molen in de verte. Het zijn details uit het eind 17e-eeuws schilderij van de stad Steenbergen die tot voor kort amper zichtbaar waren. Dit vanwege een laag vuil die er in de loop van vele decennia overheen was komen te liggen. Deze week werd het schoongemaakte schilderij teruggehangen aan de muur van de raadzaal waar het de hedendaagse bestuurders van de gemeente Steenbergen herinnert aan de rijke historie waar zij trots op mogen zijn.
Het schilderij is al zeven jaar in bezit van de gemeente Steenbergen. Dat is te danken aan stadgenoot Jan Peeters die het werk bij toeval ontdekte in de catalogus van veilinghuis Christy’s. Hij trad hierover in contact met de gemeente Steenbergen namens wie hij mee mocht doen aan de bieding.
Eenmaal in eigendom van de gemeente kreeg het schilderij nog een fraaie nieuwe lijst en een plaatsje in de raadzaal. Geld voor een broodnodige restauratie was er niet en zou nog zeven jaar op zich laten wachten. Restaurator Beatrix Laanen uit Sint Annaland kreeg de opdracht en zij nam de toehoorders van afgelopen donderdag mee in het proces. “Eigenlijk ging de restauratie maar om één klein scheurtje, maar dat betekende wel dat het hele doek schoongemaakt moest worden.” Een monnikenkarwei dat de restaurator met verve en plezier klaarde. “Tijdens de restauratie, leer je het doek en de verf steeds beter kennen. Het is dan net of het schilderij tegen je gaat praten.”
Het werk is vermoedelijk een kopie van een schilderij van Jan van der Heyden (1637-1712), een Amsterdams kunstschilder vermaard vanwege zijn stadsgezichten. Het is een afbeelding van het Steenbergse stadhuis in de 17e eeuw, wat toen op de huidige Markt stond. Aan de horizon staan een kerktoren en enkele molens afgebeeld, maar die zijn volgens Peeters verzonnen. “Capriccio’s noemt men dit fenomeen in de schilderkunst en Jan van der Heyden stond er bekend om.” Het oorspronkelijke werk is waarschijnlijk al lang verdwenen, samen met 90% van alle kunstwerken uit de die periode.
Het was reden te meer voor kunsthistoricus Peeters om de gemeente Steenbergen te prijzen voor de aanschaf en nu ook voor de restauratie. “Het werk is nu klaar om de feestelijkheden in 2022, wanneer Steenbergen haar 750-jarig bestaan viert, mee te maken.”
Op voorwaarde althans dat de koffie en thee die normaal gesproken onder het doek geschonken worden, verhuizen. “De warme dampen zijn funest voor het doek en de verf,” waarschuwde Laanen. Wethouder Baartmans gaf toe dat de huidige plek in de raadzaal verre van ideaal is en zegde een nieuwe hangplek toe.
De gemeente heeft nog meer restauratieplannen. Ook het leeuwenbeeld, het enige tastbare restant van het oude stadhuis, krijgt binnenkort een facelift. “Het is belangrijk dat we steeds meer laten zien van onze historie,” hield Baartmans de aanwezigen van de onthulling voor. “Wie het verleden kent, zal het heden beter snappen.”
ONDERSCHRIFT
Het schilderij toont het Steenbergse stadhuis in de 17e eeuw. Het is het beeld vanaf de plek waar nu de parkeerplaats van Juwelier Broekhuis aan de Oostdam is, met de blik gericht op de huidige Markt. Het pad aan de linkerzijde liep vroeger langs een aarden stadswal.
